فرهنگستان در امر زبان فارسی مانند بانک مرکزی در امر پولی است
تاریخ انتشار: ۱۶ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۸۷۸۴۰
غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، امروز، ۱۶ بهمن در نشست همایش ارتباط بین دانشگاهها و فرهنگستان با تأکید بر ملی و حاکمیتی بودن وظایف فرهنگستان گفت: در ابتدا باید ببینیم فرهنگستان چیست و چه وظایفی دارد و مهمتر اینکه تفاوت فرهنگستان با دانشگاهها و دیگر موسسات علمی پژوهشی چیست؟ زبان فارسی برای ملت ایران زبان هویتی و رکن ملی است، تاریخ، هویت، تمدن و فرهنگ این کشور با زبان فارسی گره خورده و زبان مشترک همه اقوامی بوده که زیر چتر ایران باهم زندگی میکردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به تهدیدهایی که متوجه زبان است، عنوان کرد: این زبان یک امر اجتماعی و دچار تحول است و تحول میتواند مثبت یا آسیبزننده باشد. تفاوت دستگاهی مثل فرهنگستان با دانشکدههای ادبیات و دیگر مؤسسات فرهنگی این است که فرهنگستان متکفل وظایف حاکمیتی مربوط به زبان است؛ یعنی زبان یک بُعد علمی و یک بُعد حاکمیتی دارد. بُعد علمی، ادبی، خلاقیت و آموزشی اموری نیست که حاکمیتی باشد. اما جنبههایی در زبان وجود دارد که حاکمیتی است. به طور مثال بههم ریختگی زبان در اثر ورود بیرویه واژگان بیگانه چیزی است که یک زبان را تهدید میکند و اگر تدبیر نشود به آسیب بزرگی تبدیل خواهد شد و زبان در مقیاس ملی به هم میریزد.
وی با تأکید بر اهمیت واژهگزینی فرهنگستان افزود: فرض کنید همه از نظر اعتقاد و دلسوزی یکسان باشیم، اما اگر واژهای وارد زبان فارسی شود و هر استاد، گروه و دانشگاهی بخواهد یک معادل برای آن بیان کند یک بههمریختگی و تشتت زیادی ایجاد خواهد شد. واژهگزینی به این معناست که واژهای جدید در زبان فارسی به تابعیت و اقلیم زبان فارسی درآورد. باید یک دستگاه باشد که مطابق ضوابطی به واژگان فرنگی در زبان فارسی تابعیت ایرانی دهد به همین دلیل رئیس عالی فرهنگستان، رئیس جمهور است و واژههای مصوب ما به امضای او میرسد و رسمیت پیدا میکند.
فرهنگستان در امر زبان فارسی مانند بانک مرکزی در امر پولی است
حدادعادل تأکید کرد: برنامهریزی برای زبان و آیندهنگری برای روند تحولات، آگاهی از خطراتی که زبان را تهدید میکند و بعضی سرمایهگذاریهای درازمدت برای زبان را حاکمیت به عهده میگیرد. به طور مثال ما در زبان فارسی بعد از مرحوم دهخدا دیگر فرهنگ جامع نداشتیم به معنای لاروس در فرانسه و فرهنگ جامعی مثل آکسفورد یا کمبریج که در انگلستان وجود دارد در فارسی نداشتیم. اکنون ۹۰ سال از آن زمان گذشته و فرهنگنویسی در پرتو تحولات زبانشناسی در دنیا علمی پیشرفته شده که تحصیلات تکمیلی برای آن انجام میشود. امروز فارسی احتیاج به یک فرهنگ جامع دارد. ما سی سال است که تألیف این فرهنگ جامع را پیگیری میکنیم و بیش از ۵۰ استاد دانشگاه و کارشناس روی آن کار میکنند. ۳۵ جلد ۸۰۰ صفحهای پیشبینی شده و استادی مثل علی اشرف صادقی به این کار اشراف دارد. هزینه این فرهنگ دست کم صدها میلیارد تومان است و حتماً باید یک استمراری در انضباط علمی آن حاکم باشد. ما ناشری نداریم که ۳۰ سال صبر کند تا کتابی این چنینی چاپ شود. خود لغتنامه دهخدا هم با حمایت مجلس آن دوره انجام شده است. از نظر من در مقام مقایسه فرهنگستان در امر زبان فارسی مانند بانک مرکزی در امر پولی است. در کشور بانکهای متعددی وجود دارد، اما فقط یک بانک مرکزی داریم که خدمات معمولی پولی عرضه نمیکند و تعیین کننده سیاستهای پولی است.
حداد عادل با تأکید بر ارتباط بیشتر دانشگاهها با فرهنگستان گفت: تا امروز متاسفانه رابطه فرهنگستان با دانشگاهها مناسب و درخور نبوده است. استادان فرهنگستان عموماً دانشگاهی هستند، اما اکثر آنها بازنشسته هستند. رابطه ما با دانشگاهها رابطه تعریف شدهای نیست و استادان نمیدانند در فرهنگستان چه میگذرد و ما هم نمیدانیم در دانشگاهها چه میگذرد و این درست نیست باید ارتباط دو سویه را برقرار کنیم. از هر دانشگاهی خواستیم که یک نفر را به عنوان مسئول ارتباط دفتر هر دانشگاه با فرهنگستان معرفی کند و حدود ۲۲ نفر در ماههای اخیر معرفی شدند. از نماینده دانشگاهها سپاسگزارم که آمدند و در صدد پیگیری آین نامههای مرتبط با زبان فارسی برآمدند.
محمد دبیرمقدم، معاون علمی پژوهشی فرهنگستان نیز با توضیح درباره برخی وظایف فرهنگستان عنوان کرد: از حدود ده سال پیش در فرهنگستان تاکنون ۹۴ سخنرانی ماهانه برگزار شده است. کوشیدهایم این سخنرانیها متمایز و در سطح علمی گسترده و تأثیرگذار باشد. در سه نمونه از این یکی منوچهر فرادیس نویسنده و پژوهشگر افغانستانی در سخنرانی خود تصویری از فراز و نشیبهایی که در یکصد سال اخیر در حوزه زبان و ادب فارسی در افغانستان و گرههایی که با مباحث سیاسی داشته را ارائه داد. همچنین جویا جهانبخش خوانشی از آثار سعدی در حوزه سیاستنامه نویسی ارائه داد که چه نظرات و آرمانهایی در آثار سعدی وجود دارد که حکایت از نگاه او به بزرگان و سیاستمداران دارد. سومین سخنرانی موسی اسفار درباره ادبیات مقاومت در فلسطین بود، از تحولات تاریخی و اجتماعی در فلسطین تا بازتاب آن در آثار ادبی که در این باره خلق شده است. در افغانستان تلاشهای آشکار و نهانی برای از بین بردن زبان فارسی کهن و به گفته آنها فارسی دری صورت میگیرد. پشتو زبان ایرانی شرقی است. ویژگیهای بسیار کهنی از نظر زبان شناختی در ویژگیهای این زبان است. برای یک معلم زبانشناسی این نشانهها علائم روشنی هستند از زبانی که سالها در انزوا بوده است و هر چه زبان در انزوا باشد پیچیدگی بسیار دارد. هر چه زبان کاربرد وسیعتر و عمومی تری پیدا کند و جوامع مختلفی آن را فراگیرند از نظر ساختاری سادهتر میشود. زبان فارسی نو سیر تکوینی و تکاملی خود را در آغاز دوره دری به بیان دقیق زیان شناختی سپری کرده و وقتی مقدمه شاهنامه ابو منصوری نوشته شد با زبان معیار روبهرو بودیم؛ بنابراین شاید نیازمند دهها سال زمانباشد تا زبان فارسی پشتو در افغانستان به عنوان زبان فراگیر در افغانستان ابراز وجود کند.
دبیر علمی پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی تأکید کرد: دقت کنیم اگر نسبت به زبان بیمهری کنیم ممکن است یک زبان بیگانه جای آن را پر کند. چرا ما اصرار داریم سه نام برای زبان داشته باشیم؛ فارسی، دری و تاجیکی داریم در غرب هم به انواع زبانهای انگلیسی پیشوند کشور را ذکر میکنند. اگر بگوییم زبان فارسی معیار ایران، زبان فارسی افغانستان موسوم به دری و زبان فارسی معیار تاجیکستان موسوم به تاجیکی هیچ ایراد و اشکالی ندارد. ما در فرهنگستان برای یک دست کردن دستور خط زبان فارسی، دیجیتالی کردن محتوای تولید شده در فرهنگستان و پژوهشهای واژه گزینی را انجام میدهیم.
در ادامه، احکام استادانی که از دانشگاههای مختلف به فرهنگستان آمدهاند اعطا شد.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیاتمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: فرهنگستان هنر زبان و ادب فارسی زبان فارسی زبان و ادب فارسی زبان فارسی دانشگاه ها بانک مرکزی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۸۷۸۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جایزه نوبل ادبی باید به فردوسی تعلق میگرفت
نشست رسانهای بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی یکشنبه -۱۶ اردیبهشت- با حضور محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، سعد سکندرخان رئیس موسسه فرهنگی اکو، سیدجواد موسوی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی و محمد حسینزاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
محمود شالویی در این نشست با اشاره به اینکه جوانان باید بیش از هر زمان دیگر به هویت ایرانی افتخار کنند، گفت: فردسی مظهر افتخار به ایران به شمار میرود، امیدوارم با برگزاری برنامههایی بتوانیم کاری کنیم تا او را به نسل جدید بشناسانیم. اقدامات انجمن مفاخر به کتاب، برگزاری بزگداشتها و همایشها محدود نمیشود، ساخت مجموعه تلویزیونی، پویانمایی و فیلم سینمایی در دستور کار ما قرار گرفته و در نشست خبری درباره همکاری بنیاد فارابی و سازمان سینمایی اطلاعرسانی خواهیم کرد.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با تاکید بر اهمیت معرفی جهانی فردوسی، افزود: امیدوارم در معرفی فردوسی از ابزار و زبان روز استفاده بیشتری شود و بتوانیم این برنامهها را برای جهانیان قابل استفاده کنیم. در گرامیداشت فردوسی موضوع توجه به زبان فارسی بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار میگیرد. در لابهلای اقدامات، محور بودن زبان فارسی را در مورد توجه قرار میدهیم. ترجمه شاهنامه به زبانهای زنده دنیا را با جدیت آغاز خواهیم کرد و سال آینده از تعداد ترجمهها سخن خواهیم گفت.
سعد سکندرخان با اشاره به اینکه یکی از وظایف موسسه فرهنگی اکو برگزاری رویدادهای فرهنگی در زمینه بزرگداشت مفاخر است، گفت: شخصیت فردوسی فرصت خوبی برای برگزاری این رویدادها است. شخصیتهایی مانند مولانا و فردوسی به یک مرز و بوم محدود نمیشوند و به همه جا تعلق دارند.
رئیس موسسه فرهنگی اکو ادامه داد: اشعار فردوسی آنقدر زیبا است که اگر قرار بود در آن زمان جایزه نوبل ادبی فعال باشد، قطعا این جایزه به فردوسی تعلق میگرفت. متاسفانه تا به حال ترجمهای از شاهنامه فردوسی به زبان اردو ندیدم، آرزو دارم بتوانم این کتاب را به زبان اردو بخوانم. البته یادگیری زبان فارسی را آغاز کردم.
او با اشاره به همکاری میان موسسه اکو و انجمن مفاخر، توضیح داد: از سال گذشته همکاری میان اکو و انجمن مفاخر شروع شده است. یکی از مهمترین آنها بزرگداشت سعدی بود.
محمد حسینزاده با تاکید بر اینکه فردوسی با پایداری و مقاومت زبان فارسی را حفظ کرد گفت: فردوسی با حفظ جغرافیای فرهنگی رستمها، سیاوشها را تربیت کرد، وظیفه ما است که با بزرگداشت او و میراث او یعنی شاهنامه به راهش ادامه دهیم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی با اشاره به پیچیدن ندای مظلومیت مردم فلسطین در جهان، ادامه داد: امسال به همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی و انجمن مفاخر سازمانها و نهادهای مختلفی برنامههایی برای فردوسی ترتیب دادند. در مشهد تمرکز این اقدامات انجام میشود.
او با اشاره به اینکه در طول دو سال گذشته از حماسه پژوهان تقدیر شده است، افزود: آثار و تلاشهای این پژوهشگران در تاریخ کشور ماندگار است. تلاش است ورودی شهرهای مختلف در سراسر کشور به نام فارسی باشد و میدان یا خیابانی را با نام فردوسی داشته باشد.
سیدجواد موسوی حکیم ابوالقاسم فردوسی را متعلق به دنیا و ایران دانست و ادامه داد: روز ۲۵ اردیبهشت بزرگداشت فردوسی، برنامههایی در بخشهای علمی، پژوهشی، فرهنگ و هنر برگزار میشود.
مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی ادامه داد: روز بزرگداشت فردوسی با ایام دهه کرامت مصادف شده است. دبیرخانه ستاد اجرایی نتیجه ۶ ماه اقدامات خود را انجام داد، تا معرفی شخصیت فردوسی در عرصه عمومی ممکن شود.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ساير حوزه ها